ท่อลมร้อน ( expansion joint )
ความร้อน คือ
ความร้อนคือพลังงานในรูปแบบหนึ่งที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ โดยที่อุณหภูมิสูงจะถ่ายทอดไปที่อุณหภูมิต่ำได้ เมื่อเกิดเป็นพลังงานความร้อนขึ้นมาก็จะมีการเคลื่อนที่ของสสารจากระบบหนึ่งไปยังอีกระบบหนึ่ง โดยความร้อนสามารถถ่ายเทระหว่างวัตถุได้ 3 วิธีคือ การแผ่รังสีความร้อน (heat radiation) การนำความร้อน (heat conduction) และการพาความร้อน (heat convection) ความร้อนเป็นพลังงานส่วนใหญ่ที่นำมาใช้ประโยชน์กันมากที่สุดทั้งในแวดวงอุตสาหกรรม ด้านสาธารณูปโภค ด้านการวิจัยและพัฒนา ด้านการศึกษาและด้านการแพทย์และชีวอนามัย เป็นต้น
ท่อลม เป็นอย่างไร
ท่อลมทำหน้าที่ส่งลมในระบบดูดหรืออัดอากาศของโรงงานอุตสาหกรรม ห้างสรรพสินค้า ส่วนใหญ่มีรูปร่างทรงกระบอกหรือสี่เหลี่ยม แต่ในบางครั้งอาจจะมีทรงแปลกๆด้วยอย่างเช่น ท่อลมทรงสี่เหลี่ยมคางหมู ท่อลมทรงกรวยตัด
ท่อลมร้อน สำคัญอย่างไร
ท่อลมร้อนมีความสำคัญตรงที่ช่วยป้องกันปัญหาการบิดตัว การยืดและหดตัวของโลหะหรือท่อเมื่อเกิดความร้อนสะสมเนื่องจากลมร้อนที่วิ่งผ่านด้านในท่อ ช่วยลดการสั่นสะเทือนของแนวท่อที่มีลมวิ่งอยู่ภายใน อีกทั้งช่วยลดเสียงดังภายในบริเวณที่ท่อแต่ละด้านมีการเยื้องศูนย์กัน นอกจากนี้ยังมีส่วนสำคัญในการลดการสึกหรอของระบบท่อลมหรือท่อไอเสียในโรงงาน
คุณภาพของ expansion joint ขึ้นอยู่กับอะไรบ้าง
คุณภาพของ expansion joint จะขึ้นอยู่กับวัสดุและส่วนประกอบต่างๆที่นำมาขึ้นรูปหรือผลิตเป็น expansion joint ซึ่งการเลือกวัสดุก็ต้องพิจารณาจากเงื่อนไขการใช้งานเป็นสำคัญ เช่น ต้องทนกรด ต้องทนอุณหภูมิสูง ต้องทนฝุ่นคม ต้องทนต่อแสงแดดและสารเคมี ต้องมีความสามารถในการทนแรงเสียดสี เพราะหากออกแบบหรือเลือกวัสดุไม่ถูกต้อง จะทำให้ expansion joint มีอายุการใช้งานสั้นหรือใช้ไม่ได้ไปเลยก็มี
expansion joints มีกี่ประเภท
โดยทั่วไปจะแบ่ง expansion joints ออกเป็น 3 ประเภทตามวัสดุที่นำมาผลิตได้แก่ 1) metal expansion joints มักจะทำด้วยเหล็กกล้าสแตนเลส 304 316 และ 410 2) rubber expansion joints ขึ้นรูปด้วยยางแบบต่างๆตามคุณสมบัติการใช้งานที่หน้างานต้องการ 3) fabric expansion joints ผลิตจากผ้าทนความร้อน มีทั้งแบบประกอบด้วยฉนวนและแบบที่เป็นผ้าล้วนๆ
fabric expansion joint สำคัญอย่างไรต่ออุตสาหกรรมบ้านเรา
เนื่องจากแทบทุกโรงงานจะมีระบบส่งลม ระบบดูดอากาศ ระบบลำเลียงไอน้ำหรือก๊าซนำไปใช้งานยังจุดต่างๆ เราจึงพบเห็นได้ว่าทุกไลน์ท่อจะมี fabric expansion joint ติดตั้งอยู่มากหรือน้อยก็ขึ้นอยู่กับรอยต่อของท่อแต่ละแนวว่ามีจุดตัดมากน้อยแค่ไหน สำหรับ fabric expansion joint ที่ออกแบบได้ถูกต้องตามเงื่อนไขและภาวการณ์ใช้งานจริง จะมีอายุการใช้งานจริงที่คุ้มค่ากับการลงทุน ทำให้ไม่ต้องเปลี่ยน expansion joint บ่อย ช่วยให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในงบซ่อมบำรุงไปได้มาก หากโรงงานใดมีแนวท่อที่เยื้องศูนย์กันแต่ไม่มี fabric expansion joint มาช่วยลดการสั่นสะเทือน ก็จะทำให้เกิดทั้งเสียงดังและความสึกหรอตามมา เนื่องจากมีความความร้อนสะสมเกิดขึ้นทำให้โลหะเกิดการขยายตัว
วัสดุท่อลมร้อน ที่นำมาใช้ ที่สำคัญได้แก่
วัสดุท่อลมร้อนที่นำมาใช้มีมากมายหลายแบบตั้งแต่ เหล็ก เหล็กกล้าไร้สนิม ยางสังเคราะห์ วัสดุจำพวกพลาสติคอุตสาหกรรม เช่น เทฟล่อน วัสดุคอมโพสิท รวมไปถึงผ้าทนความร้อนหรือผ้าใบแบบต่างๆ
เปรียบเทียบการเลือกใช้ผ้าประเภทต่างๆสำหรับงาน Fabric Expansion Joints หรือท่อลมร้อน
อุณหภูมิ (°C) | วัสดุ | ข้อดี | การนำไปใช้งาน |
40-120 | Vinyl-100 Neoprene-100 | ทนต่อแรงดึงได้สูง ทนต่อแสงยูวีและสภาพแวดล้อมได้ดี | ท่อลมอุณหภูมิห้องทั่วไป ท่อลมร้อนแรงดันต่ำ ไม่มีฝุ่นคม |
120-260 | TG430/9KK-G2 Red, Gray, Blue | ไม่เป็นเชื้อรา ทนต่อแสงยูวีและสารเคมีที่เป็นด่าง | ท่อลมร้อนอุณหภูมิปานกลาง ท่อลมร้อนที่ต้องกันน้ำและด่าง |
260-315 | TG430/9KK-PTFE Gray, Black | ทนต่อฝุ่นคมได้ดีมาก เหมาะกับงานที่ต้องเจอกรดและน้ำมัน | ท่อลมร้อนที่มีฝุ่นคมปนอยู่ภายใน ท่อลมร้อนที่ต้องทนแรงกระชาก |
315-550 | G-TEC Ultra 650D non V4A | ทนต่อการเสียดสีได้ดีมาก อายุการใช้งานนานกว่าผ้าใยแก้วทั่วไป | ท่อลมร้อนที่มีการเสียดสี ท่อลมร้อนที่ต้องทนแรงดึงสูง |
550-800 | G-TEC Ultra 780 V4A reinforced | ทนอุณหภูมิสูงได้ดี ทนต่อฝุ่นคมและการเสียดสีได้ดีมาก | ท่อลมร้อนสำหรับฝุ่นถ่านหิน ท่อลมร้อนที่มีขี้เถ้าไฟปนอยู่ |
800-1000 | HS1250AR-Alufix | ทนอุณหภูมิได้สูงสุด ทนแสงยูวี กันน้ำและสารเคมีรวมถึงไอกรด | ท่อลมร้อนสำหรับโรงไฟฟ้า ท่อลมร้อนที่มีกรดกัดแก้วปนอยู่ |
สิ่งสำคัญในการ ติดตั้งท่อลมร้อน ที่สำคัญคือ
การติดตั้งท่อลมร้อนต้องให้ความสำคัญกับระบบยึดเป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นการติดตั้งท่อลมร้อนที่มีหรือไม่มีหน้าแปลน หากติดตั้งแล้วมีระยะห่างหรือท่อลมร้อนไม่แนบสนิทกับผิวท่อหรือหรือหน้าแปลนจริงๆ จะทำให้มีลมร้อนหรือฝุ่นควันรั่วซึมออกมา การติดตั้งท่อลมร้อนไม่ใช่เรื่องยุ่งยากสำหรับผู้มีประสบการณ์หรือความชำนาญ แต่ต้องการความรอบคอบและความละเอียดในการตรวจสอบภายหลังการติดตั้งเรียบร้อยแล้ว ว่ามีจุดใดตำแหน่งใดที่ไม่แนบสนิทหรือไม่ลงตัว อันอาจจะส่งผลทำให้หน้าแปลนรั่วซึมหรือขาดได้หลังจากใช้งานจริง อย่าลืมว่า
สิ่งที่ต้องคำนึงถึง เมื่อต้องเลือกใช้ท่อลมร้อน (Design of Fabric Expansion Joints)
• หน้าแปลนหรือช่วงรอยต่อต้องไม่เกิดการรั่วซึมของลมร้อนเมื่อมีการใช้งาน • ต้องเผื่อขนาดให้พอดีไม่หลวมหรือแน่นเกินไป เพราะจะทำให้เกิดการชำรุดเร็วขึ้น • เงื่อนไขการใช้งาน ราคาวัสดุ ค่าใช้จ่ายในการติดตั้งและอายุการใช้งานต้องสัมพันธ์กัน • การรับประกันจากผู้ผลิต ในเรื่องของการทนต่อการกัดกร่อนของกรดหรือด่าง และฝุ่นคม (ถ้ามี) • บริการหลังการขายจากผู้ผลิตหรือผู้แทนจำหน่าย ภายหลังจากการติดตั้งท่อลมร้อนและใช้งานไปแล้ว
ราคา ท่อลมร้อน ทำไมถึงแตกต่างกัน
ราคาท่อลมร้อนแตกต่างกันตั้งแต่หลักพันบาทไปจนถึงหลักล้านบาท เพราะวัสดุและส่วนประกอบต่างๆที่นำมาผลิตเป็นท่อลมร้อนนั้นๆ ถูกเลือกใช้ด้วยเงื่อนไขการใช้งานและการรับประกันที่ต่างกันเป็นหลัก
อายุการใช้งาน ท่อลมร้อน ขึ้นอยู่กับอะไรบ้าง
อายุการใช้งานของท่อลมร้อนขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ สภาพความเป็นกรดหรือด่างของฝุ่นร้อนในท่อและสภาพอากาศด้านนอก ศูนย์ของปลายท่อแต่ละด้านที่ท่อลมร้อนติดตั้งอยู่ การสั่นสะเทือนของแนวท่อ และพื้นที่การติดตั้งเช่นอยู่ในอาคารไม่โดนแดดและฝนหรือว่าอยู่ภายนอกอาคารที่ต้องเจอกับสภาพอากาศตามฤดูกาล เป็นต้น กรณีศึกษาจากประสบการณ์เรื่องท่อลมร้อนของทาง นิวเทค อินซูเลชั่น มีดังนี้ – เลือกอุณหภูมิได้ถูกแต่ท่อลมร้อนชำรุด อุณหภูมิลมอยู่ประมาณ 250 C วัสดุที่ออกแบบสามารถทนได้ถึง 400 C แต่เมื่อใช้งานไปประมาณ 2 สัปดาห์พบว่ามีรอยขาดเป็นแนวยาวรอบท่อลมร้อน (ทรงกระบอก) เมื่อเข้าไปหาสาเหตุหน้างานพบว่า มีการออกแบบความสูง (ยาว) ของท่อลมมาสั้นหรือตึงเกินไป เมื่อนำไปติดตั้งตรงจุดที่อยู่ติดกับพัดลม (blower) ที่มีแรงกระชากและการสั่นสะเทือนสูง ทำให้ท่อลมเกิดการฉีกขาดทันทีที่ระบบทำงาน วิธีแก้คือต้องใช้ผ้าที่มีความต้านทานแรงดึงสูงสำหรับงานแบบนี้ – ท่อลมร้อนฉีกขาดจากฝุ่นคมภายในท่อ ลูกค้าแจ้งอุณหภูมิและออกแบบขนาดของท่อลมร้อนได้ถูกต้อง แต่ลืมแจ้งว่ามีฝุ่นคมอย่างถ่านหรือทรายวิ่งผ่านด้วยความเร็วภายในท่อ ทำให้เมื่อติดตั้งท่อลมร้อนและใช้งานไปประมาณ 3 เดือน ฝุ่นคมที่อยู่ภายในก็เริ่มบาดเฉือนเนื้อท่อลมให้มีรอยปริและเกิดการฉีกขาดในที่สุด วิธีแก้ปัญหาคือต้องเลือกใช้วัสดุที่มีผิวแกร่ง ต้านทานของมีคมและการเสียดสีได้ดี สำหรับท่อลมร้อนที่ต้องใช้กับงานประเภทนี้ – ท่อลมร้อนมีการรั่วซึมตามแนวหน้าแปลน ขนาดของท่อลมถูกต้อง วัสดุถูกต้อง แต่มีลมร้อนซึมออกมาจากบริเวณท่อลมร้อน ตรวจสอบแล้วพบว่าเกิดข้อผิดพลาดจากการติดตั้ง เนื่องจากปลายทั้งสองด้านของท่อลมร้อนไม่แนบสนิทที่ถูกรัดด้วยแคล้มป์ ไม่แนบสนิทกับผิวท่อ วิธีแก้ปัญหาคือติดตั้งด้วยความระมัดระวังและตรวจสอบดูให้แน่ใจว่าไม่มีการขยับ หรือช่องว่างในแนวหน้าแปลน ที่สำคัญคือต้องมีปะเก็นหรือซีลในการติดตั้งระหว่างท่อกับหน้าแปลนของท่อลมร้อน